Ασφάλεια στο Διαδίκτυο (3)

Ασφαλής αναζήτηση στο Διαδίκτυο

Η τεράστια δεξαμενή πληροφοριών και εργαλείων του Διαδικτύου είναι διάσπαρτη σε δισεκατομμύρια ιστοσελίδες που πρακτικά είναι αδύνατον να ερευνηθούν από τον χρήστη χωρίς τη βοήθεια εξειδικευμένων προγραμμάτων, όπως οι μηχανές αναζήτησης. Οι μηχανές αναζήτησης χρησιμοποιούν ειδικά προγράμματα, τις λεγόμενες αράχνες (spiders), τα οποία «χτενίζουν» τις ιστοσελίδες αναζητώντας τα κείμενα και τις διευθύνσεις τους. Τα κείμενα και οι διευθύνσεις τους συγκεντρώνονται και καταγράφονται. Με άλλα προγράμματα συγκεντρώνονται πληροφορίες από τα κείμενα, το είδος των οποίων ποικίλει από μηχανή σε μηχανή, και αποθηκεύονται σε βάσεις δεδομένων, ώστε να είναι εύκολο να ανακτηθούν.

Όταν διενεργείται μια αναζήτηση, με την χρήση ενός συνόλου από λέξεις-κλειδιά, ερευνάται πρώτα η βάση δεδομένων και ακολούθως συγκεντρώνονται όλες οι διευθύνσεις που περιέχουν αυτές τις λέξεις. Τα αποτελέσματα αναζήτησης, έτσι όπως εμφανίζονται στον χρήστη, συνήθως περιέχουν την διεύθυνση της ιστοσελίδας, ένα δείγμα του κειμένου μέσα στο οποίο υπάρχουν οι λέξεις που αναζητήθηκαν, μια σύντομη περιγραφή και την κατηγορία στην οποία έχει καταγραφεί η ιστοσελίδα στην δεδομένη μηχανή αναζήτησης.

Ο τρόπος σωστής αναζήτησης μέσα από τις μηχανές αναζήτησης, τους θεματικούς καταλόγους και τις μεταμηχανές αναζήτησης είναι από τις πλέον βασικές δεξιότητες που πρέπει να διαθέτει ο χρήστης, τόσο για να μη χαθεί στις λεωφόρους των πληροφοριών του Διαδικτύου, όσο και για να βρίσκει ταχύτερα τις πληροφορίες που αναζητά. Είναι επομένως βασικός στόχος της εκπαίδευσης των νέων ανθρώπων, πολιτών της κοινωνίας της πληροφορίας. Λέγεται ότι ένας δωδεκάχρονος μαθητής μπορεί να συγκεντρώσει σήμερα σε πολύ μικρό χρόνο τόσες πληροφορίες, όσες θα συγκέντρωνε ένας ερευνητής του μεσαίωνα σε όλη του την ζωή.

Βασικοί κανόνες 

Υπάρχουν τρεις βασικοί κανόνες οι οποίοι καθορίζουν έναν συγκεκριμένο τρόπο συμπεριφοράς του χρήστη και συμβάλλουν στη σωστή αναζήτηση, έτσι ώστε να αποφεύγεται η προσπέλαση σε ακατάλληλο υλικό ή να ελαχιστοποιούνται οι συνέπειες όταν αυτό έχει συμβεί. Κάθε κανόνας αναφέρεται σε γνώση και δεξιότητες:

α. Διάβασε, σκέψου και μετά κάνε κλικ. 

Θα πρέπει οι χρήστες να γνωρίζουν ότι, όταν ερευνούν στο Διαδίκτυο για μια καθ' όλα αποδεκτή λέξη, τα αποτελέσματα μπορεί να τους οδηγήσουν σε εντελώς ακατάλληλες ιστοσελίδες. Ακόμη και ελάχιστη εμπειρία είναι αρκετή για να πείσει για αυτό.

Οι χρήστες συχνά κάνουν κλικ στα αποτελέσματα της αναζήτησης χωρίς να διαβάσουν την περιγραφή. Αυτή η συμπεριφορά ενέχει κινδύνους. Πρέπει να ξέρουν ότι, πριν κάνουν κλικ σε ένα από τα αποτελέσματα της αναζήτησης, πρέπει να διαβάσουν προσεκτικά την περιγραφή του λήμματος. Αν η περιγραφή αυτή δεν ανταποκρίνεται σε αυτό που αναζητούν ή αν δεν είναι σίγουροι που θα τους οδηγήσει ο δεσμός, τότε δεν πρέπει να κάνουν κλικ. Για εξάσκηση, μπορούν να δοθούν σε μαθητές παραδείγματα με αποτελέσματα αναζήτησης και να τους ζητηθεί να δείξουν για κάθε ένα από τα λήμματα αν ο δεσμός θα τους οδηγήσει σε αποτελέσματα σχετικά με αυτά που αναζητούν ή όχι. κατά τρόπο ανεπίστρεπτο, που δεν έχει προηγούμενο.

β. Πληκτρολόγησε, έλεγξε και μετά κάνε κλικ. 

Μερικές φορές χρησιμοποιούνται διευθύνσεις του Διαδικτύου οι οποίες είναι σχεδόν όμοιες με νόμιμες και χρήσιμες, ελπίζοντας να ξεγελάσουν ανθρώπους και να επισκεφτούν πορνογραφικές ιστοσελίδες. 

Οι χρήστες συχνά πληκτρολογούν μια διεύθυνση και μετά κάνουν κλικ για να την επισκεφτούν, χωρίς να ελέγξουν αν πληκτρολογήθηκε σωστά. Θα πρέπει να αποκτήσουν την καλή συνήθεια να πληκτρολογούν τη διεύθυνση, ύστερα να ελέγχουν για να σιγουρευτούν αν την έγραψαν σωστά, και μετά να κάνουν κλικ. 

Θα πρέπει επίσης να γνωρίζουν ότι δεν είναι σωστό να προσπαθούν να μαντέψουν μια διεύθυνση. Αν δεν την γνωρίζουν με ακρίβεια, ας χρησιμοποιήσουν μια μηχανή αναζήτησης.

γ. Κλείσε και συζήτησε. 

Οι χρήστες θα πρέπει να γνωρίζουν ότι, παρά τις προσπάθειές τους, μπορεί να βρεθούν σε λάθος ιστοσελίδα. Επίσης, θα πρέπει να γνωρίζουν ότι μερικές φορές αυτών των ειδών οι δικτυακοί τόποι χρησιμοποιούν αυτό που λέμε ποντικοπαγίδα. Δηλαδή απενεργοποιούν το κουμπί «πίσω», ανοίγουν πολλαπλά παράθυρα ή χρησιμοποιούν άλλες τεχνικές για να «παγιδεύσουν» τους χρήστες στον χώρο τους. 

Αν ένα παιδί βρεθεί σε έναν τέτοιο χώρο, η πρώτη του αντίδραση είναι το σοκ, γιατί δε θα μπορεί να φύγει από εκεί. Αν δεν το προετοιμάσουμε γι αυτή την πιθανότητα, η δεύτερη αντίδραση θα είναι ο φόβος ή ακόμα και η περιέργεια και αυτή η αντίδραση είναι και η πιο επικίνδυνη. 

Για να αποφύγουμε τα χειρότερα, οφείλουμε να πληροφορήσουμε τα παιδιά για το τι πρέπει να κάνουν αν βρεθούν σε λάθος δικτυακό τόπο. Να ξέρουν ότι θα πρέπει να κλείσουν αμέσως τον φυλλομετρητή. Και αν δεν μπορούν να το κάνουν, να κλείσουν τον υπολογιστή και να αναφέρουν αμέσως σε κάποιον μεγαλύτερο αυτήν την αθέλητη προσπέλαση. Το αρχείο με τα cookies του φυλλομετρητή, που έχει προσπελάσει ακατάλληλη ιστοσελίδα, θα πρέπει να ελεγχθεί για να βεβαιωθεί ότι δεν έχουν τοποθετηθεί ανεπιθύμητα cookies στον υπολογιστή.

ΠΗΓΗ: ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ