ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΜΕ ΤΟΥΣ ΝΕΟΥΣ ΜΑΣ (5)

Ο Σπλαχνικός Πατέρας ως πρότυπο γονιού

Στάση υποδοχής σημαίνει να αποδέχομαι το παιδί μου γι’ αυτό που είναι (αδιάφορος, μέτριος ή κακός μαθητής, αμφισβητίας, ταραξίας, ακατάστατος, κ.α.), να προσπαθώ να κατανοήσω την ιδιαιτερότητα του και να του δείχνω φανερά ότι τον σέβομαι ως προσωπικότητα.

Η Παραβολή του Ασώτου υιού (Κατά Λουκάν 15, 11-32), ειδικότερα για τους πνευματικούς, γονείς και δασκάλους προσφέρει μοναδικό πρότυπο θετικής επικοινωνίας με τους νέους. Έχουμε έναν Πατέρα-Παιδαγωγό που σε κάθε στιγμή της ιστορίας διακρίνεται για την «στάση υποδοχής» και αγάπης προς τα δυο παιδιά του, με τα οποία συνεχώς επικοινωνεί και τα καθοδηγεί, χωρίς όμως να έχει καταπιεστική ή υπερπροστατευτική συμπεριφορά. Δεν επιβάλει την παραμονή στον μικρότερο γιο, ενώ ξέρει ότι είναι λάθος η απόφαση του και ότι θέτει τον εαυτό του σε μεγάλο κίνδυνο. Η  μεγάλη του αγάπη δεν τον αφήνει να γίνει υπερπροστατευτικός. Ο σεβασμός της ελευθερίας του παιδιού του τον κάνει όχι απλώς να δεχθεί την αποχώρηση αλλά και να την ευλογήσει δίνοντας του το ανάλογο μερίδιο. Με αυτό τον τρόπο πρέπει να ενεργεί και ένας πνευματικός σύμβουλος, ο οποίος τελικά είναι αυτός που βοηθάει στη λήψη των αποφάσεων (αν του ζητηθεί) και όχι αυτός που επιβάλλει κάποιες αποφάσεις.[6]

Ο φιλεύσπλαχνος Πατέρας της παραβολής ως έμπειρος και σοφός, άφησε τον χρόνο να συνετίσει τον μικρότερο γιο, ώστε να έρθει στον εαυτό του και ο ίδιος πάλι με δική του πρωτοβουλία να ζητήσει τη βοήθεια του Πατέρα. Η επικοινωνία του γονιού εργάζεται σε βάθος χρόνου και με προοπτικές, ενώ πάντα αφήνει την πρωτοβουλία για επικοινωνία στο παιδί όταν αυτό ενηλικιωθεί.

Εκείνο που αποτελεί εγγύηση για τη συμπεριφορά του Πατέρα είναι ο τρόπος που φέρεται γενικά στους κατώτερους του (εργάτες του). Ο γονιός, ο πνευματικός, ο παιδαγωγός που συμπεριφέρεται με αξιοπρέπεια και σεβασμό σε όλους (ακόμη και σ’ αυτούς που έχουν αλλόκοτη συμπεριφορά ή πολύ χαμηλές επιδόσεις) είναι ο καταλληλότερος γι’ αυτό το ρόλο και είναι σίγουρο τα παιδιά κοντά του για ατομική επικοινωνία αλλά και καθοδήγηση.

Στη συγκεκριμένη ιστορία έχουμε τον Πατέρα (παραιτούμενος από κάθε έννοια αυθεντίας) διαλέγεται ακόμη και εκεί που δεν υπάρχει αγάπη και εκεί ακόμη που περισσεύει η αναίδεια.[7] Ο επικοινωνιακός γονιός-παιδαγωγός πρέπει να κατεβεί από το ύψος της αυθεντίας ή της εξουσίας του και να δείξει μεγάλη ανοχή ακόμη και στο παιδί που φέρεται με αναίδεια, ώστε να του επιτρέψει εκείνο να σκύψει στο πρόβλημα του.

Ο μεγαλύτερος αδελφός που επαναστατεί και αυτός με τη σειρά του και χρησιμοποιεί απρεπείς εκφράσεις φαίνεται έμμεσα να επικρίνει αυστηρά τον Πατέρα. Με παιδαγωγικό τακτ και με ψυχραιμία[8] προσπαθεί να βάλλει στη θέση του και τον μεγαλύτερο αδελφό. Ξεκινάει από τον έπαινο («παιδί μου εσύ είσαι πάντοτε μαζί μου») και αφού τον διαβεβαιώσει ότι η αγάπη του προς αυτόν δεν κινδυνεύει, όπως και τα δικαιώματα του, με παιδαγωγική επιδεξιότητα διατυπώνει έναν έμμεσο έλεγχο: «έπρεπε όμως να ευφρανθούμε και να χαρούμε…»

 ------------------------------------------------------------------------------------------

 

[6] Ο μακαριστός γέροντας Παΐσιος διακήρυσσε ότι «οι γονείς, οι πνευματικοί και οι εκπαιδευτικοί» δεν πρέπει να επεμβαίνουν στις επιλογές και τις αποφάσεις των νέων. «Η απόφαση για την ζωή που θα ακολουθήσουν (οι νέοι) πρέπει να είναι δική τους. Όλοι οι άλλοι απλές γνώμες μόνον μπορούμε να εκφράσουμε και το μόνο δικαίωμα που έχουμε είναι να βοηθούμε τις ψυχές να βρούν το δρόμο τους. Μερικές φορές όταν συζητάω με νέους που προβληματίζονται πάνω στο θέμα (να διαλέξουν ποια ζωή είναι στα μέτρα τους), ενώ βλέπω την ζυγαριά προς τα πού γέρνει δεν τους το λέω, για να μην τους επηρεάσω.»[6] Γέροντος Παϊσίου Αγιορείτου Λόγοι Δ,΄ Εκδ. Ι.Ησυχαστηρίου  «Ευαγγελιστής Ιωάννης ο Θεολόγος», Σουρωτή Θεσσαλονίκης 2002, σ. 23.

[7]  Από αναίδεια φαίνεται να χαρακτηρίζεται η συμπεριφορά του μικρότερου γιου πριν τη φυγή «δώσε μου του μερίδιο της περιουσίας που μου αναλογεί» Λκ 15, 12 και του μεγαλύτερου αδελφού μετά την επιστροφή του μικρότερου αδελφού όταν λέγει: «Όταν όμως ήλθε αυτός που κατασπατάλησε την περιουσία σου με πόρνες, έσφαξες για χάρη του το σιτευτό μοσχάρι.» 15, 30.

[8] Για ποιμαντικό-παιδαγωγικό τακτ και την ψυχραιμία βλ Α. Μ. Σταυρόπουλου, Στιγμιότυπα και περιπλανήσεις σε δρόμους ποιμαντικής διακονίας 1, Αθήνα 1983 σ. 72-84.